Ένας καλλιτέχνης με αναπηρία
Ένας καλλιτέχνης με αναπηρία, το πρώτο πράγμα που έχει να επιλύσει είναι η αποδοχή του εαυτού του μέσα στο πλαίσιο που έχει αποφασίσει να υπηρετήσει την τέχνη, και εννοώ πως ο σωστός δρόμος δεν είναι να προσπαθήσουμε να προσομοιώσουμε την ύπαρξή μας πάνω στην σκηνή, με το στερεότυπο που κυριαρχεί στην συγκεκριμένη κατηγορία τέχνης. Δηλ. στο χορό για παράδειγμα το λάθος θα ήταν ο ανάπηρος χορευτής να προσπαθήσει να μιμηθεί τον μη ανάπηρο χορευτή, κάτι που εκ των συνθηκών έτσι κι αλλιώς είναι αδύνατο. Το μαγικό είναι να φέρεις αυτό που έχεις ακριβώς όπως το έχεις, μια νέα πρόταση που τόσο ανάγκη έχει κάθε μορφή τέχνης. Να το υποστηρίξεις και να εκφρασθείς μέσα απ’ αυτό. Δεν είναι εύκολος δρόμος, όμως είναι καθαρός και η καθαρότητα αυτή είναι που στηρίζει την αποδοχή της παρουσίας σου από την ίδια σου την τέχνη. Όταν συμβεί αυτό διευκολύνεται και η συνεργασία με τους μη ανάπηρους καλλιτέχνες. Με σκληρή δουλειά έρχονται τα αποτελέσματα , η αναγνώριση και ο σεβασμός.
Η δουλειά μέσα στα εργαστήρια, κατά βάση δεν έχει καμία σχέση με την αναπηρία, ενώ η αναπηρία υφίσταται στο σύνολο του έργου: Η αναπηρία απλώς υφίσταται επειδή δεν μπορεί να εξαφανιστεί και να αρνηθεί ο χορευτής και ο θεατής την ύπαρξή της. Υπάρχει διακριτικά στο σύνολο του έργου αλλά συχνά εξαφανίζεται και επανέρχεται ανατρέποντας τους ρόλους και την ανθρωπομετρική κλίμακα των χορευτών. Η ανατροπή είναι ολοκληρωτική σε σημείο που δύσκολα μπορεί κανείς να καταλάβει ποιος έχει ή δεν έχει αναπηρία.
Είναι στο σύνολό της απολύτως διακριτικά αδιάκριτη: Είναι μια συνεχής ανατροπή της σωματικής ικανότητας από την αναπηρία και της αναπηρίας από την σωματική ικανότητα αλλά με όρους πραγματικούς ενός πραγματικού γήινου χώρου, που εάν τεχνικά μπορούσε να απουσιάσει η βαρύτητα θα συνέβαινε η ολοκληρωμένη και ολοκληρωτική απουσία τόσο της σωματικής ικανότητας όσο και της σωματικής ανικανότητας.
Με την εμφάνιση του σύγχρονου χορού ως εκπαιδευτικής δύναμης έσπασαν στερεότυπα και προκαταλήψεις. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, μπορούσε κάθε ιδέα να μετουσιωθεί σε κίνηση, κάθε εικόνα ν’ αποκτήσει μια νέα δυναμική. Ένα τεράστιο χωνευτήρι που μέσα από καινούργιες φόρμες και τεχνικές που συνεχώς εξελίσσονται, μπορεί να απορροφά ότι υπάρχει στο γνωσιακό μας background, όποιο «διαφορετικό ερέθισμα» συναντιέται στο περιβάλλον , και να το μετατρέπει σε υλικό προς επεξεργασία προσδίδοντας μάλιστα μέσα από του συμβολισμούς του που ξεχειλίζουν μια νέα διάσταση της ανθρώπινης πραγματικότητας, μέσα από συγκεκριμένες χορευτικές φόρμες. Υποστηρίζω σθεναρά πως στην εποχή μας (που δεν θα της αποδώσω κανέναν χαρακτηρισμό), κάθε πεδίο ανθρώπινης δραστηριότητας (τέχνες, επιστήμες κ.λ.π.) έχει απόλυτη ανάγκη από νέες προτάσεις και εικόνες, από νέο υλικό και λεξιλόγιο που θα βοηθήσουν στην εξέλιξή τους και θα καθιερώσουν ένα νέο επικοινωνιακό κώδικα που μέσα απ’ την διάδρασή του θα αναπτύξει καινούργιες σχέσεις ανάμεσα στους εμπλεκομένους και στο κοινό.
Δικός μου στόχος είναι να τιμήσω τον διαφορετικό τρόπο κίνησης του κάθε ατόμου, να εξερευνήσω τα όρια του καθενός, να προσπαθήσω να βρω τις διαφορετικές ικανότητες στο σώμα αυτών των χορευτών, και να διερευνήσω τις καλλιτεχνικές δυνατότητες που μπορεί να προκύψουν από αυτή την ποικιλομορφία, μέσα από συγκεκριμένες χορευτικές φόρμες. Οι «ασυμμετρίες» που εμφανίζονται μέσα από την ποικιλομορφία αυτή των σωμάτων, μ’ έναν τρόπο μου λύνει τα χέρια αντί να με περιορίζει. Είναι σαν ένας ζωγράφος ν’ ανακαλύπτει εντελώς ξαφνικά καινούργια χρώματα στην παλέτα του. Είναι καιρός ο θεατής να βγει από την βολική θέση του απλού παρατηρητή να συγκρουσθεί και να προβληματισθεί με τα ερεθίσματα που του δίνουμε, δοκιμάζοντας τα όρια και τις αντοχές του. Κι ενώ οι σύγχρονες αυτές τάσεις δείχνουν έτοιμες να προωθήσουν και να εξελίξουν αυτή την ιδέα, φαίνεται πως οι άνθρωποι που υποτίθεται πως τις υπηρετούν δεν είναι τόσο έτοιμοι ακόμη να ξεφύγουν από τις στερεοτυποποιημένες αγκυλώσεις τους. Ελπίζουμε κι ευχόμαστε όμως με το χρόνο αλλά και τη δράση αυτό το ταξίδι να είναι μακρύ και ν’ ανακαλύπτει συνεχώς νέα πεδία και μοντέλα, δίνοντας σε όλους ευκαιρίες οικειοποίησής τους.
Έμαθα να χορεύω πέφτοντας απ’ τις σκάλες, κι ισορροπώντας ξανά στις πατερίτσες μου.
Έμαθα να χορεύω συγκρατώντας το αμαξίδιό μου στις απότομες κατηφόρες και σπρώχνοντάς το δυνατά στις γιγαντιαίες ανηφόρες.
Έμαθα να χορεύω βάζοντας και βγάζοντας τα μηχανήματα από τα πόδια μου.
Έμαθα να χορεύω μετακινούμενος στο πάτωμα για να πιάσω την μπάλα που μου πέταξε ο φίλος μου.
Έμαθα να χορεύω σκορπίζοντας τους φόβους της έκθεσής μου στον κόσμο.
Έμαθα να χορεύω ανοίγοντας καινούργια μονοπάτια επικοινωνίας με το σώμα μου.
Έμαθα να χορεύω γιατί κάποιοι δεν μου επέτρεψαν την εκπαίδευση στις τεχνικές του χορού.
Χρηστάκης Γιώργος
«Δεν θα πάψουμε να εξερευνούμε
Κι όλης μας της εξερεύνησης το τέλος
Θα είναι να φθάσουμε εκεί που ξεκινήσαμε
Και να γνωρίσουμε για πρώτη φορά τον τόπο»
T.S. Eliot
Οι συνεργασίες και η δουλειά σου αποκτούν αξία. Στην πράξη τα πράγματα χρειάζονται υπομονή και επιμονή. Φέρνεις κάτι νέο που πρέπει να γίνει οικείο, και γίνεται εύκολα μέσα από μια συνεχή απογυμνωμένη επαφή και διάδραση μεταξύ των συνεργατών αναπήρων και μη. Μετά το στάδιο της εξοικείωσης τα πράγματα παίρνουν το δρόμο τους. Μ’ έναν τρόπο απλοποιούνται. Το focus είναι πια στη δημιουργία, στην ιδέα και την υλοποίησή της. Με το χρόνο κι αν συνεχίσεις με συνέπεια και αυτοπεποίθηση αποκτάς κύρος ως καλλιτέχνης με έργο, με υψηλές αξιολογήσεις, έτσι ώστε να μην χτυπάς εσύ μόνο πόρτες πια, αλλά να σου κτυπούν και την πόρτα.
Η δουλειά μέσα στα εργαστήρια, κατά βάση δεν έχει καμία σχέση με την αναπηρία, ενώ η αναπηρία υφίσταται στο σύνολο του έργου: Η αναπηρία απλώς υφίσταται επειδή δεν μπορεί να εξαφανιστεί και να αρνηθεί ο χορευτής και ο θεατής την ύπαρξή της. Υπάρχει διακριτικά στο σύνολο του έργου αλλά συχνά εξαφανίζεται και επανέρχεται ανατρέποντας τους ρόλους και την ανθρωπομετρική κλίμακα των χορευτών. Η ανατροπή είναι ολοκληρωτική σε σημείο που δύσκολα μπορεί κανείς να καταλάβει ποιος έχει ή δεν έχει αναπηρία.
Είναι στο σύνολό της απολύτως διακριτικά αδιάκριτη: Είναι μια συνεχής ανατροπή της σωματικής ικανότητας από την αναπηρία και της αναπηρίας από την σωματική ικανότητα αλλά με όρους πραγματικούς ενός πραγματικού γήινου χώρου, που εάν τεχνικά μπορούσε να απουσιάσει η βαρύτητα θα συνέβαινε η ολοκληρωμένη και ολοκληρωτική απουσία τόσο της σωματικής ικανότητας όσο και της σωματικής ανικανότητας.
Με την εμφάνιση του σύγχρονου χορού ως εκπαιδευτικής δύναμης έσπασαν στερεότυπα και προκαταλήψεις. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, μπορούσε κάθε ιδέα να μετουσιωθεί σε κίνηση, κάθε εικόνα ν’ αποκτήσει μια νέα δυναμική. Ένα τεράστιο χωνευτήρι που μέσα από καινούργιες φόρμες και τεχνικές που συνεχώς εξελίσσονται, μπορεί να απορροφά ότι υπάρχει στο γνωσιακό μας background, όποιο «διαφορετικό ερέθισμα» συναντιέται στο περιβάλλον , και να το μετατρέπει σε υλικό προς επεξεργασία προσδίδοντας μάλιστα μέσα από του συμβολισμούς του που ξεχειλίζουν μια νέα διάσταση της ανθρώπινης πραγματικότητας, μέσα από συγκεκριμένες χορευτικές φόρμες. Υποστηρίζω σθεναρά πως στην εποχή μας (που δεν θα της αποδώσω κανέναν χαρακτηρισμό), κάθε πεδίο ανθρώπινης δραστηριότητας (τέχνες, επιστήμες κ.λ.π.) έχει απόλυτη ανάγκη από νέες προτάσεις και εικόνες, από νέο υλικό και λεξιλόγιο που θα βοηθήσουν στην εξέλιξή τους και θα καθιερώσουν ένα νέο επικοινωνιακό κώδικα που μέσα απ’ την διάδρασή του θα αναπτύξει καινούργιες σχέσεις ανάμεσα στους εμπλεκομένους και στο κοινό.
Δικός μου στόχος είναι να τιμήσω τον διαφορετικό τρόπο κίνησης του κάθε ατόμου, να εξερευνήσω τα όρια του καθενός, να προσπαθήσω να βρω τις διαφορετικές ικανότητες στο σώμα αυτών των χορευτών, και να διερευνήσω τις καλλιτεχνικές δυνατότητες που μπορεί να προκύψουν από αυτή την ποικιλομορφία, μέσα από συγκεκριμένες χορευτικές φόρμες. Οι «ασυμμετρίες» που εμφανίζονται μέσα από την ποικιλομορφία αυτή των σωμάτων, μ’ έναν τρόπο μου λύνει τα χέρια αντί να με περιορίζει. Είναι σαν ένας ζωγράφος ν’ ανακαλύπτει εντελώς ξαφνικά καινούργια χρώματα στην παλέτα του. Είναι καιρός ο θεατής να βγει από την βολική θέση του απλού παρατηρητή να συγκρουσθεί και να προβληματισθεί με τα ερεθίσματα που του δίνουμε, δοκιμάζοντας τα όρια και τις αντοχές του. Κι ενώ οι σύγχρονες αυτές τάσεις δείχνουν έτοιμες να προωθήσουν και να εξελίξουν αυτή την ιδέα, φαίνεται πως οι άνθρωποι που υποτίθεται πως τις υπηρετούν δεν είναι τόσο έτοιμοι ακόμη να ξεφύγουν από τις στερεοτυποποιημένες αγκυλώσεις τους. Ελπίζουμε κι ευχόμαστε όμως με το χρόνο αλλά και τη δράση αυτό το ταξίδι να είναι μακρύ και ν’ ανακαλύπτει συνεχώς νέα πεδία και μοντέλα, δίνοντας σε όλους ευκαιρίες οικειοποίησής τους.
Έμαθα να χορεύω πέφτοντας απ’ τις σκάλες, κι ισορροπώντας ξανά στις πατερίτσες μου.
Έμαθα να χορεύω συγκρατώντας το αμαξίδιό μου στις απότομες κατηφόρες και σπρώχνοντάς το δυνατά στις γιγαντιαίες ανηφόρες.
Έμαθα να χορεύω βάζοντας και βγάζοντας τα μηχανήματα από τα πόδια μου.
Έμαθα να χορεύω μετακινούμενος στο πάτωμα για να πιάσω την μπάλα που μου πέταξε ο φίλος μου.
Έμαθα να χορεύω σκορπίζοντας τους φόβους της έκθεσής μου στον κόσμο.
Έμαθα να χορεύω ανοίγοντας καινούργια μονοπάτια επικοινωνίας με το σώμα μου.
Έμαθα να χορεύω γιατί κάποιοι δεν μου επέτρεψαν την εκπαίδευση στις τεχνικές του χορού.
Χρηστάκης Γιώργος
«Δεν θα πάψουμε να εξερευνούμε
Κι όλης μας της εξερεύνησης το τέλος
Θα είναι να φθάσουμε εκεί που ξεκινήσαμε
Και να γνωρίσουμε για πρώτη φορά τον τόπο»
T.S. Eliot
Οι συνεργασίες και η δουλειά σου αποκτούν αξία. Στην πράξη τα πράγματα χρειάζονται υπομονή και επιμονή. Φέρνεις κάτι νέο που πρέπει να γίνει οικείο, και γίνεται εύκολα μέσα από μια συνεχή απογυμνωμένη επαφή και διάδραση μεταξύ των συνεργατών αναπήρων και μη. Μετά το στάδιο της εξοικείωσης τα πράγματα παίρνουν το δρόμο τους. Μ’ έναν τρόπο απλοποιούνται. Το focus είναι πια στη δημιουργία, στην ιδέα και την υλοποίησή της. Με το χρόνο κι αν συνεχίσεις με συνέπεια και αυτοπεποίθηση αποκτάς κύρος ως καλλιτέχνης με έργο, με υψηλές αξιολογήσεις, έτσι ώστε να μην χτυπάς εσύ μόνο πόρτες πια, αλλά να σου κτυπούν και την πόρτα.
0 Comments